HODOWLA PTAKÓW EGZOTYCZNYCH
ASTRYLDY
JAK ZACZĄĆ?
WYBÓR GATUNKU
Wybór odpowiedniego gatunku z rodziny Astryldowatych nie jest taki prosty. Z pośród 139 gatunków mamy do wyboru osobniki z 3 kontynentów takich jak Afryka, Australia i Azja. Część z nich jest bardzo popularna w Europie a inne dość ciężko dostać i spotkać u hodowców. Różnią się między sobą rodzajem upierzenia, śpiewu, zachowania oraz niektóre rodzajem spożywanego pokarmu. Większość tych ptaków w naturze żyje w grupie, ale są także osobniki skryte i żyjące w odosobnieniu, łączące się w pary tylko w okresie lęgowym.
Astryldy budują gniazda w kształcie kuli, jedne bardziej rozbudowane inne mniej. Bywa i tak, że przejmują gniazda innych ptaków jak np. wikłaczy. W zależności od gatunku znoszą od 2 do 6 jaj, a okres inkubacji trwa między 11-14 dni. Oboje rodziców wysiadują gniazda i oboje karmią swoje młode. Pisklęta wyfruwają z gniazda po około 18-21 dniach.
POMIESZCZENIE NA HODOWLĘ
W momencie w którym decydujemy się na hodowlę ptaków, musimy wziąć pod uwagę istotny aspekt związany z pomieszczeniem w którym chcemy trzymać ptaki.
Hodowlę ptaków możemy prowadzić na dwa sposoby.
Kontrolowana lub ”nie kontrolowana.”
Kontrolowana hodowla odbywa się w pomieszczeniu zamkniętym z odpowiedniej wielkości klatkami hodowlanymi w których mamy możliwość obserwować ptaki podczas lęgów i dobierać ptaki według własnych upodobań. Oczywiście nie zawsze od razu skutkuje to sukcesem.
”Nie kontrolowana” to opcja trzymania ptaków w wolierze, gdzie jest dużo przestrzeni w której ptaki mają możliwość dowolnego wyboru obszaru na gniazdowanie (czy to budowa na dziko czy wybór budki lęgowej – o ile damy im taki wybór). Oczywiście w tej wersji hodowli również mamy możliwość obserwacji, aczkolwiek zakładając, że w momencie w którym wpuszczone zostaną więcej niż dwie pary, ptaki same dobierają się ze sobą bez naszej ingerencji.
KLATKI
Na rynku mamy bardzo duży wybór klatek dla ptaków i sporo z nich sprawia problem przy wyborze odpowiedniej dla naszych podopiecznych. Ogólnym założeniem jest że im większa tym lepsza. Ptak ma więcej swobody, możliwości lotu i skrycia się w razie potrzeby.
Aby dobrać odpowiednią przestrzeń dla ptaków musimy zwrócić uwagę na podstawowe potrzeby :
- Bezpieczeństwo :
Astryldy to ptaki małe, więc z natury płochliwe. Potrzebują miejsc w których mogłyby czuć się bezpiecznie . Najlepszym sposobem aby im to zapewnić to ułożenie klatki w takim miejscu aby conajmniej dwie ściany (tylnia i boczna) były zakryte, osłonięte czy zbliżone do ściany. Jeden kąt wystarczy aby mogłyby mieć możliwość spędzania tam czasu, gdy ktoś znajduje się w ich pobliżu i czują się niespokojne. Dodatkowo możemy wyposażyć naszą klatkę o roślinność (najlepiej sztuczną), zakrywając zewnętrzne ściany klatki.
Kolejną rzeczą jest ustawienie klatki na lini naszego wzroku lub ponad nią. Ptaki ustawione poniżej naszego wzroku mogą być często bardziej nerwowe i niespokojne. Zdecydowanie im wyżej, tym bezpieczniej dla ptaków.
- Światło
Astryldy to ptaki aktywne za dnia, dlatego ważnym jest aby miały one dostęp do światła. Czy to słonecznego (nie na całość klatki, lecz dając im również możliwość przesiadywania w cieniu) czy to poprzez sztuczne światło, lampy.
- Wentylacja i temperatura
Musimy zwrócić uwagę, że ptaki nie lubią przeciągów, bardzo łatwo (szczególnie podczas pierzenia) ptaki mogą zachorować z powodu zarówno częstych lub nagłych zmian temperatur. Optymalna temperatura dla Astryldów to od 15-26 stopni Celcjusza. Oczywiście nie można wrzucić wszystkich do jednego worka, bo są astryldy wrażliwsze i odporniejsze. Są takie które przy minusowych temperaturach przeżyją jak i w znacznie cieplejszym środowisku.
- Wilgotność
Nie wielu zdaje sobie sprawę, że wilgotność to ważny czynnik środowiskowy dla ptaków. Podczas sezonu lęgowego wilgotność poniżej 50% może skutkować problemami ze składaniem jaj. Natomiast powyżej 90% ułatwia wszelkim bakteriom na rozwój w środowisku, które nie jest często sprzątane. Dlatego nasze pomieszczenie hodowlane warto niekiedy przewietrzyć albo zaopatrzyć się w odpowiednią wentylację.
KLATKI ZŁEGO TYPU
Klatki małe czyli :
- długość : od 30- 40cm
- szerokość : od 20 – 35cm
- wysokość : od 20-35cm
Nie są odpowiednie dla Astryldów.
Tak samo klatki okrągłe, owalne.
1. Astryldy to w większości przypadków ptaki stadne, więc conajmniej 2 ptaki muszą być razem. Przestrzeń w tych klatkach jest za mała. Każdy osobnik musi mieć miejsce do swobodnego poruszania się.
2.Klatki te nie spełniają wymogów bezpieczeństwa i komfortu dla ptaka.
KLATKI OPTYMALNE
Klatki optymalne czyli o wymiarach:
- długość : od 50- 70cm
- szerokość : od 40 – 60cm
- wysokość : od 40-70cm
W takich klatkach możemy spokojnie trzymać 2 ptaki które mogą brać udział w lęgach.
KLATKI ”MINI WOLIERY”
Klatki wolierowe o wymiarach:
- długość : od 80- 150 i więcej cm
- szerokość : od 60 do 100cm
- wysokość : od 90 – 200cm
W takich klatkach możemy spokojnie trzymać parę lub kilka par ptaków które mogą brać udział w lęgach.
PROFESJONALNE KLATKI HODOWLANE
I REGAŁY
Tutaj wymiary bywają różne.
Zarówno od wielkości 50x35x35cm
po 120x50x50cm i wiele innych
W takich klatkach ptaki trzymane są w parach i tylko podczas okresu lęgowego. Po okresie lęgowym przenosi się ptaki do wolier lub wiekszych klatek.
WAŻNE
PTAK I KLATKA
Nie można jednoznacznie stwierdzić czy konkretna klatka pasuje dla danego gatunku astryldów. Każdy ptak jest inny, inaczej się zachowuje. Możemy natrafić na osobniki agresywne, więc konkretna klatka może okazać się za mała do trzymania dwóch czy więcej osobników, ponieważ każdy z ptaków musi mieć przestrzeń i możliwość do ustalenia zarówno hierarchii w stadzie jak i własnego terytorium.
Ważnym jest aby obserwować swoje ptaki i zawsze mieć na uwadzę różne sytuacje i zaopatrzyć się, bądź być przygotowanym na ewentualny zakup drugiej klatki albo znacznie większej niż mamy dotychczas.
AKCESORIA I WYPOSAŻENIE KLATKI
POIDEŁKA
Na rynku istnieje wiele różnych poidełek dla ptaków różniących się kolorem, pojemnością i sposobem przytwierdzania do klatek.
Mówi się że poidła o kolorze niebieskim czy zielonym mniej sprzyjają w rozwoju glonów, (ograniczenie dojścia światła do wody).
Bardzo ważnym jest aby możliwie jak najczęściej zmieniać ptakom wodę na świeżą.
W poidełkach o mniejszej pojemności możemy podawać grit dla ptaków.
ŻERDZIE
Najbardziej zalecane są naturalne żerdzie drewniane o różnych średnicach.
W przypadku plastikowych często słyszy się opinie o możliwych odciskach na palcach u ptaków i sprzyjających warunkach do przerostu pazurów.
Widnieją na rynku też różne żerdzie w postaci sznurów, nie polecamy takich rozwiązań. Ptaki mogą pazurami zaplątać , zahaczyć się o materiał.
PODŁOŻE
Tutaj są zdania podzielone.
Jedni używają kupnego piasku zapachowego do klatek, inni biorą żwir z dworu.
Innymi rozwiązaniami są także ręczniki papierowe, kora drzew iglastych (sprawdza się w wolierach) ,trociny, pelet, zrębki bukowe itp.
Sa też tacy, którzy posiadają klatki z rusztem, w których ptaki nie siadają bezpośrednio na podłoże.
GNIAZDA I BUDKI LĘGOWE
W przypadku budek i gniazd lęgowych znowu nie możemy jednoznacznie stwierdzić który typ będzie odpowiedni dla danego gatunku astryldów. Jest to metoda prób i błędów. Najlepiej jest dać ptakom możliwość wyboru.
Bywa, że ptaki nie wybiorą żadnego i zdecydują się na swój typ gniazda wybudowanego tzw.” na dziko” w dowolnie wybranym przez nich miejscu.
Najwygodniejszymi typami budek lęgowych są te, do których łatwo się dostać aby podejrzeć postęp lęgów oraz w późniejszym czasie łatwo je wyczyścić.
W przypadku bardziej płochliwych i skrytych ptaków dobrze jest osłonić budkę/gniazdo sztuczną roślinnością. Ptaki będą czuć się pewniejsze i bezpieczniejsze.
WAŻNE CZYNNIKI PRZY HODOWLI
PRZYGOTOWANIE DO LĘGÓW
Pierwszym najważniejszym zadaniem jest przygotowanie klatek do hodowli. Odpowiednie wyczyszczenie, przygotowanie podłoża, przygotowanie karmideł, poideł i innych niezbędnych pojemników na grit, wapno, jajo itp.
Następnym krokiem jest stopniowe dostosowywanie światła do okresu lęgowego. Jest to jeden z najważniejszych czynników przygotowania ptaków do lęgów. Wydłużamy więc czas palącego się światła w naszej ptaszarni stopniowo, tak aby w końcu osiągnąć 14 godzin światła w ciągu dnia.
Temperatura podczas lęgów nie może być niższa niż 18 stopni, natomiast zalecana wilgotność 60 -75%.
Nasze ptaki przed sezonem lęgowym powinny być trzymane w wolierze (pozwoli to ptakom na powrót do właściwej kondycji i odpoczynku). Samce i samice osobno.
BEZPIECZEŃSTWO
Ogólnie mówiąc, każdy ptak jest inny i to zawsze moim zdaniem powinno się powtarzać. Nie ma reguły czy zasady która by mówiła że wszystkie ptaki z danego gatunku zachowują się tak czy inaczej czy mają potrzeby twardo określone i sprecyzowane.
Mimo wszystko wszystkie ptaki potrzebują spokoju podczas sezonu lęgowego.
Nie ważne jak bardzo ptaki nam ufają, zawsze może zdarzyć się sytuacja, że jakiś czynnik chociażby hałas, zmiana czegoś w otoczeniu w którym żyją, czy w miejscu gdzie stoi klatka czy woliera jak na przykład nowa osoba na hodowli, może spowodować, że ptaki zrezygnują z dalszego prowadzenia lęgów czy też w ogóle do nich nie przystąpią. Dlaczego?
Stres. Ptaki mają bardzo niską odporność na stres. Bywa dla nich wręcz zabójczy.
Dlatego podczas pewnych niepowodzeń podczas lęgów zawsze trzeba bacznie obserwować to co się dzieje wokół i wyciągać wnioski na przyszłość.
Jeśli jednak wydaje nam się że nic nie zakłóci spokoju naszym ptakom, warto więc skupić się na przestrzeni wewnętrznej klatki/woliery.
Istotnym elementem wystroju klatki/woliery jest roślinność. Chodzi tu w głównej mierze ptaki takie jak Kropliki, Płomienniki, Amarantki, Bengaliki Papuziki. Tego rodzaju astryldy są płochliwe i potrzebują dużo miejsc do ukrycia się, a więc gniazdo również musi być pokryte bujną roślinnością.
Natomiast Zeberki, wszelkiego rodzaju Amadyny nie są aż tak wymagające pod tym względem. Można przydekorować ich przestrzeń życiową ale nie jest to konieczne.
RÓŻNORODNOŚĆ POKARMU
Astryldy w większości spożywają nasiona traw takich jak :
- proso żółte
- proso czerwone
- proso białe
- proso japońskie
- proso zielone
- proso senegalskie
- konopie
- kanar
- murzynek
- siemię lniane
- tymotka łąkowa
Papuziki ostrosterne, Płomienniki i np. Ryżowce spożywają również
- ryż paddy
- owsik
Na rynku mamy gotowe mieszkanki dla astryldów, przykładowo :
Koniecznymi dodatkami przed sezonem lęgowym są różne źródła wapnia takie jak :
- sepia
- grit
- wapno w płynie
- skorupki z ugotowanych jaj kurzych
W trakcie sezonu lęgowego ptakom warto podawać kiełki nasion:
pszenicy i wyżej wymienionych nasion (oprócz ryżu i owsiku).
A także pokarm jajeczny suchy lub wilgotny (gotową mieszankę sklepową) albo przygotowaną własnoręcznie mieszankę z jaja, biszkoptu, bułki tartej, suszonej pokrzywy itp.
U niektórych gatunków jako źródło białka zwierzęcego podaje się larwy owadów takie jak :
mącznik
pinka (mrożona)
mrówcze czerwie
barciak
GNIAZDO
Jeśli chodzi o gniazda dla astryldów to niestety nie ma konkretnego typu dla danych gatunków.
Ptaki same wybierają rodzaj gniazda, czasami same budując jeśli mają taką możliwość.
Stosujemy tu metodę prób i błędów dając ptaków możliwość wyboru z kilku różnych typów gniazd.
Należy pamiętać o materiale takim jak :
- włókno kokosowe
- wkłókno bawełniane
- włókno łodygowe (juta)
- siano
- szarpia
- drobne gałązki
- ptasie upierzenie
Najczęściej ptaki wybierają miejsca w kącie klatki i w możliwie jak najwyższym miejscu, gdzie czują się najbezpieczniej.
Hodowcy stosują budki zewnętrzne. Przyczepiane na zewnątrz klatek hodowlanych dzięki czemu mogą łatwo sprawdzać postęp hodowli.
CIERPLIWOŚĆ
To podstawowa i najważniejsza cecha dla hodowców ptaków.
Bez niej nie ma co się brać za hodowlę.
Ptaki bywają kapryśne, czasami długo trzeba czekać na wiele czynników :
- akceptacja otoczenia przez ptaki
- wzajemna akceptacja ptaków
- budowanie gniazda
- toki
- złożenie jaj
- wysiadywanie
- wykarmienie piskląt
Często bywa tak, że w danym roku ptaki nie przystąpią do lęgów, a w kolejnym już tak.
Niestety nie mamy na to wpływu.
JAJA
Jak sprawdzić zapłodnione jajo?
Podświetlić je latarką w 3 dniu od złożenia jaja (doświadczone osoby)
lub w 5-7 dniu.
Zauważymy czerwoną ”pajęczynkę” naczyń krwionośnych, a w późniejszym czasie rozwijający się zarodek wokół nich.
PARA TO NIE HODOWLA
Istnieje przekonanie że przy hodowli ptaków potrzeba znacznie więcej niż tylko jednej pary.
Przede wszystkim trzeba sobie zadać pytanie co jest celem naszej hodowli.
- Udoskonalanie budowy ptaka
- Dążenie do uzyskania konkretnej mutacji lub kombinacji
- Rozmnożenie rzadkich gatunków
- Zarobek na ptakach
Bez względu który cel obierzesz, warto jest posiadać więcej niż dwa ptaki w swojej kolekcji. Pomaga to przy doborze ptaków do rozrodu.
Należy pamiętać, że nie powinno się łączyć w pary ptaków blisko spokrewnionych ze sobą jak na przykład brata z siostrą.
Dopuszczalna jest hodowla na linie łącząc matkę z synem lub ojca z córką.
Opracowała Patrycja Kamińska